De wereldeconomie in 2020

  • De mondiale conjunctuur gaat in 2020 aantrekken.
  • Economen zullen in de loop van het jaar, maar misschien pas laat, hun groeiramingen opwaarts herzien, in plaats van de neerwaartse aanpassingen van de afgelopen jaren.
  • Aandelenmarkten zijn vooruit gelopen op een positieve draai in de mondiale conjunctuur. Dat is wat aandelenmarkten doen, vooruitlopen.
  • 2020 zal fatsoenlijke aandelenrendementen opleveren, iets boven het historisch gemiddelde, maar natuurlijk niet zo genereus als 2019.
  • Nu recessievrees in de VS plaats gaat maken voor optimisme zal de kapitaalmarktrente stijgen.

2020 wordt het jaar van de ommekeer. Na twee jaar groeivertraging, zal de conjunctuur in 2020 weer wat aantrekken. Dat wil niet zeggen dat de groeicijfers over 2020 hoger zullen zijn dan die van 2019, maar daar gaat het niet om. Het gaat erom of het momentum blijft afnemen of niet. Niet dus!

De wereldeconomie is in de loop van 2019 verder vertraagd. Die vertraging was in 2018 al begonnen, al was het groeitempo toen gemiddeld genomen nog fors. Naar mijn idee hebben vooral vijf factoren bijgedragen aan de mondiale groeivertraging vanaf begin 2018.

  1. De Chinese beleidsmakers hadden in 2017 een beleid ingezet om schuldratio’s te verminderen. Daartoe werd de kredietkraan aangedraaid. Een neveneffect van dit beleid is een groeivertraging geweest. Voor de rest van de wereldeconomie is dat voelbaar want China is een snelgroeiende economie die voor de omvang van de economie ook nog eens zeer open is. Fluctuaties is het groeitempo van Chinese importen hebben een duidelijke invloed op de wereldhandel en daarmee op de rest van de mondiale economie.
  2. De handelsfricties, vooral, maar niet alleen die tussen de VS en China hebben veel schade aangericht. Allereerst hebben ze de groei van de internationale handel gedrukt. Daarnaast, en wellicht nog belangrijker, hebben ze onzekerheid veroorzaakt die heeft geleid tot uitstel van bedrijfsinvesteringen.
  3. De Amerikaanse centrale bank verkrapte het monetaire beleid in 2018 door de rente vier keer te verhogen en haar balans te verkorten. Dit leidde tot een verkrapping van monetaire condities, niet alleen in de VS maar ook elders door een stijging van de dollar en door de dollarschuld buiten de VS. Het was ongetwijfeld een ‘lucky guess’, maar Donald Trump had gelijk toen hij in het laatste deel van 2018 betoogde dat het Fed-beleid te krap was.
  4. Verder waren er lokale en sector-specifieke ontwikkelingen die een negatieve invloed hadden, al was die invloed op het grote geheel van de wereldeconomie bescheiden. Denk hier bijvoorbeeld aan brexit en de problemen in de Europese, vooral de Duitse automobielindustrie.
  5. Ten slotte groeide de wereldeconomie begin 2018 in een tempo dat economen ‘above trend’ noemen, sneller dan op langere termijn is vol te houden. Doorgaans wordt zoiets veroorzaakt doordat bedrijven meer produceren dan ze verkopen en voorraden opbouwen, anticiperend op verder toenemende verkopen. Periodes van voorraadopbouw worden afgewisseld met periodes waarin op voorraden wordt ingeteerd. door dat interen, daalt het economisch groeitempo weer.

2020 ziet er veel beter uit. Dat komt doordat de factoren die de laatste twee jaar de groei belemmerden geleidelijk zijn omgekeerd of bezig zijn om te keren.

  1. De Chinese autoriteiten realiseren zich dat de groei in hun economie te ver is weggezakt. dat leidt tot sociale en daarmee tot politieke problemen. Daarom zijn ze al meer dan driekwart jaar bezig met het nemen van gerichte stimuleringsmaatregelen. Er zijn tekenen die erop wijzen dat dit beleid effect begint te sorteren. Bijvoorbeeld de verbetering in de handelsstromen van omringende Aziatische landen naar China toe.
  2. Niemand kan met zekerheid voorspellen wat er gaat gebeuren in het handelsconflict tussen de VS en China, maar vooralsnog ziet het ernaar uit dat beide partijen afstevenen op een wapenstilstand. Wat er na de Amerikaanse verkiezingen gebeurt, zien we dan wel weer, voorlopig is het goed nieuws. Niet alleen geeft dit de wereldhandel een duwtje in de goede richting, er is ook een kans dat uitgesteld investeringsbeslissingen alsnog worden genomen.
  3. De Fed heeft het ‘advies’ van president Trump opgevolgd en het beleid dit jaar versoepeld. Drie keer is de rente verlaagd en er is gestopt met het verkorten van de balans. Dat heeft al tot een ontspanning van monetaire condities geleid wereldwijd. De effecten daarvan zullen in de loop van 2020 sterker worden. Ook de ECB heeft het beleid versoepeld al heeft dat mondiaal slechts marginale betekenis.
  4. De Duitse automobielproductie is de laatste zestien maanden veel sterker terug gevallen dan de verkopen. Dat proces houdt een keer op. Sterker nog, het ziet ernaar uit dat die bedrijven op voorraden hebben ingeteerd. Nu ze zich voorbereiden op het op de markt brengen van een groot aantal elektrische modellen mag worden verwacht dat ze daartoe juist weer voorraden zullen aanleggen. Brexit zal eind januari plaatsvinden. Maar de onzekerheid is nu al verminderd. Voorlopig begint een transitieperiode waarin nog weinig verandert. De regering Johnson heeft nu zo’n grote meerderheid dat zij niet meer gegijzeld kan worden door de meest extreme brexiteers. Dat betekent dat de kans op een ‘verstandige’ handelsovereenkomst tussen de EU en het VK is toegenomen.
  5. Ten slotte krijgt de conjunctuur bij omslagpunten doorgaans wat meer vaart dan verwacht. Ik weet niet precies waarom dat zo is. Economen zijn voorzichtig en velen voorspellen een omslagpunt in de conjunctuur pas als die al duidelijk achter ons ligt. Om dan extra voorzichtig te blijven, wordt er dan aan toegevoegd dat het herstel bescheiden zal zijn. Meestal treedt dan en periode aan van positieve verrassingen. Het kan ook zijn dat het iets van doen heeft met de voorraadcyclus. De voorraadcyclus is goed beschreven in de literatuur, maar moeilijk te identificeren in de praktijk.

Natuurlijk zijn er onzekerheden en risico’s, die zijn er altijd. Maar de golf van positieve krachten is overweldigend in 2020. Verwacht daarom een versterking van de conjunctuur, positieve verrassingen en economen die in de loop van het jaar hun ‘voorspellingen’ niet meer neerwaarts aanpassen zoals in de laatste twee jaar, maar opwaarts.

Wat betekent dat voor financiële markten?

Aandelenmarkten hebben al een voorschot genomen op de conjuncturele verbetering die in het verschiet ligt. We moeten ons overigens realiseren dat een deel van het prachtige aandelenrendement van 2019 ‘compensatie’ is voor het droeve laatste kwartaal van 2018. Als je de rendementen voor de twee jaar samen neemt, is het resultaat goed, maar niet exceptioneel. Voeg daaraan toe dat waarderingsniveaus zeker niet laag zijn en dat bedrijfswinsten door de groeivertraging die is opgetreden voorlopig nog wel even onder druk blijven. Neem ook in beschouwing dat de andere grote asset class, obligaties, weinig positiefs te bieden heeft. Mijn conclusie is dat 2020 een behoorlijk aandelenrendement zal opleveren.

Obligaties is een ander verhaal. In de loop van 2019 dreigde de yieldcurve in de VS om te keren, dat wil zeggen dat het effectieve rendement op leningen met een lange looptijd, zeg 10 jaar, onder dat van leningen met een, zeg twee jaar resterende looptijd dreigde te zakken. In het verleden is een inverse yieldcurve een betrouwbare voorspeller van een recessie geweest. De recessievrees nam daarom in de loop van 2019 toe. Inmiddels ebt die weer weg en het ziet er niet naar uit dat die recessievrees weer snel zal terugkomen. In mijn optiek gaat dat betekenen dat de kapitaalmarktrente in de VS in de loop van 2020 zal stijgen. De correlatie van obligatiemarkten is groot. Als de Amerikaanse lange rente stijgt, is het zeer onwaarschijnlijk dat die bij ons zal dalen. Sterker nog, ik verwacht enige stijging van de kapitaalmarktrente in ons land. Dat leidt tot bescheiden of zelfs negatieve rendementsverwachtingen voor een groot deel van de obligatiemarkten.