Reactie op ‘Onze socialistische heilstaat” van Wouter Weijand op fondsnieuws.nl

Mijn zeer gewaardeerde oud-collega Wouter Weijand schreef gisteren een column op fondsnieuws.nl. HIER

Geluiden als die van Wouter, hoor je deze dagen wel vaker. Ik ben het zeer oneens met hem en zijn medestanders. Dit is mijn reactie. Ik heb deze tekst ook aangeboden bij fondsnieuws.

Wouter en ik kennen elkaar goed, we zijn ex-collega’s. We zijn het vaak met elkaar eens, maar niet altijd. In zijn recente column op Fondsnieuws.nl betoogt Wouter dat de overheidssteun die nu aan bedrijven wordt verleend, zal moeten leiden tot een grootscheepse overheveling van bezit dat nu in particuliere handen is naar de overheid. De rechtvaardiging ervoor is dat de gemeenschap, de belastingbetaler dus, uiteindelijk opdraait voor de kosten. In ruil daarvoor moet de gemeenschap het eigendom verwerven.

Ik begrijp werkelijk helemaal niets van die redenering. Of beter, ik begrijp hem wel, maar ben ervan overtuigd dat er geen snars van klopt. Ik voel zelfs een golf van woede in mij opkomen wanneer ik het lees. Eerder ben ik geneigd de redenering van Wouter om te draaien, maar dat leg ik verderop uit.

Als een onderneming door eigen toedoen in de problemen komt of door bijvoorbeeld fundamentele problemen in de sector en overheidssteun krijgt om te overleven, is het logisch dat het eigendom verschuift. Maar het gaat hier niet om verkeerd ondernemerschap of normaal ondernemersrisico. Natuurlijk, sommige bedrijven vallen wel heel snel om. Maar wie gaat er in zijn bedrijfsvoering vanuit dat de omzet van de ene op de andere dag volledig weg kan vallen? Hoe lang kan het family office waar Wouter werkt overleven als alle klanten van de ene op de andere dag vertrekken en alle inkomsten verdwijnen?

De steun van de overheid is erop gericht de blijvende schade aan de economie zoveel mogelijk te beperken waardoor we weer vlot kunnen herstellen wanneer we weer aan het werk kunnen. Het is tijdelijke hulp in het belang van de gemeenschap. Het gaat er niet om eigenaren te spekken. Als het in het belang van de gemeenschap is, is het dan niet logisch dat d gemeenschap de kosten draagt?

Bovendien, het zijn niet alleen bedrijven die worden ondersteund. Als die steun er niet zou zijn, zouden enorme aantallen mensen werkloos worden. In de VS hebben ruim 22 miljoen mensen zich in de laatste vier weken gemeld voor een werkloosheidsuitkering, dat is 14% van alle mensen die voor de crisis in loondienst werkten. Wij kiezen in verband met de andere inrichting van onze arbeidsmarkt voor een iets andere aanpak waardoor het lijkt alsof het geld vooral naar bedrijven gaat, maar dat is niet zo. Grote bedragen gaan via bedrijven uiteindelijk naar werknemers die werkeloos zijn, maar niet werkloos. Wouter hekelt bedrijven die onvoldoende buffers hadden. En gezinnen dan?

En als je de redenering van Wouter volgt dat de gemeenschap iets terug mag vragen voor de verleende steun, is het dan ook niet logisch om aan de mensen die hun inkomen nu feitelijk van de overheid krijgen allerlei eisen te stellen? Mogen mensen die te zwaar zijn of die roken wel (indirect) overheidsgeld krijgen? Moeten mensen die hun inkomen feitelijk van de overheid krijgen niet een app op hun telefoon downloaden om te zien of ze genoeg bewegen, genoeg slapen en gezond eten? Ik geloof niet dat we echt naar zo’n samenleving willen.

En als werknemers moeten worden beschermd via inkomenssteun, waarom moeten aandeelhouders dan juist worden onteigend? Betalen bedrijven en aandeelhouders geen belasting? Zijn aandeelhouders geen onderdeel van de gemeenschap.

Pensioenfondsen zijn grote aandeelhouders. Gaan we die echt onteigenen?

Ik vraag me af of je de redenering van Wouter niet moet omdraaien. Het RIVM heeft de dreiging aanvankelijk enorm onderschat. En de regering heeft de zaak aanvankelijk veel te licht opgevat. Vervolgens heeft de regering de economie op slot gegooid. Het is niet evident dat alle genomen maatregelen echt nodig waren. Is de regering dan ook niet verantwoordelijk voor de economische gevolgen? Stel ik heb een goed lopend bedrijf. Vervolgens zet de overheid mijn bedrijf stil. Dan dreig ik om te vallen, maar de overheid schiet te hulp. Geeft ze dat het recht mij te onteigenen? Zouden ondernemers de overheid niet voor de rechter moeten dagen voor het wellicht onnodig kapot maken van hun bedrijf?

We leven in een redelijk goed functionerende sociale markteconomie. Laten we deze crisis in hemelsnaam niet gebruiken om de socialistische heilstaat van Wouter te creëren.