Bijna drie jaar na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne is er een consensus in ons land ontstaan dat we wapens nodig hebben om onze vrijheid te beschermen en dat investeren in bedrijven die wapens produceren niet moreel verwerpelijk is.
Op televisie zie ik allerlei belangrijke mensen langskomen die allemaal beamen dat we onze eigen defensie-industrie nodig hebben en dat het oké is dat bijvoorbeeld pensioenfondsen beleggen in vermogenstitels van wapenproducenten. Sterker nog, dat wordt zelfs wenselijk geacht.
Ik baal er stevig van en heb voor deze lieden, die het nu allemaal opeens zo goed weten een simpele vraag. Waar waren jullie (for fuck sake!!!) toen al die pensioenfondsen in het kader van hun deugbeleid beleggingen in wapenproducenten uitsloten? Wat een huichelaars. Als je je eigen geld niet in wapenproducenten wilt beleggen, is dat een eigen keus. Prima. Maar een pensioenfonds belegt het geld van de leden, waarschijnlijk een dwarsdoorsnede van de bevolking.
Ik ben jaren lid geweest van enkele beleggingscommissies van pensioenfondsen. Steevast heb ik betoogd dat het uitsluiten van wapenproducenten idioot was omdat onze vrijheid het verdient beschermd te worden. En helaas, helaas, daarvoor zijn wapens nodig. Zelden of nooit kreeg ik bijval. En nooit zag een fondsbestuur af van zulke uitsluitingen op basis van mijn argumentatie.
Ondanks het ontstaan van een maatschappelijke consensus sluiten veel pensioenfondsen nog altijd bepaalde wapenproducenten uit. Misschien is dat nog wel te billijken als het gaat om ‘controversieel’ wapentuig zoals chemische wapens en clustermunitie. Die zijn immers officieel verboden. Veel fondsen sluiten daarnaast bedrijven uit die kennelijk iets te maken hebben met de productie of dienstverlening rond nucleaire wapens.
Ik merk op dat het westen niet lang geleden direct inging op het verzoek van Oekraïne om levering van clustermunitie, toen zulke munitie voor dat land tactisch goed uitkwam in de oorlog met Rusland. En mocht een vreemde mogendheid ons bedreigen en wij ons slechts met clustermunitie kunnen verdedigen, dan hoop ik dat we dat doen.
Waarom?
Ik ben gefascineerd door de vraag op welke basis zo’n fondsbestuur zulke beslissingen tot uitsluitingen neemt. Voor zover ik dat aan den lijve heb meegemaakt ging het altijd om de wens om ‘iets goeds’ te doen. Daar is niets mis mee. Maar wel met het feit dat men zich daarbij laat leiden door wat activisten goed vinden en wat die fout vinden. Het is een ronduit slecht idee om je oor te laten hangen naar wat activisten allemaal beweren en wensen. Activisten zijn nooit evenwichtig en nooit tevreden. Wel nuttig, hoor, activisten, om zaken onder de aandacht te brengen, maar je moet ze niet het beleid laten bepalen. Gebruik in hemelsnaam je eigen gezonde verstand om een evenwichtige afweging te maken.
Dit alles roept de vraag op welke andere onderdelen van het ESG-beleid van pensioenfondsen en andere beleggers eveneens zijn gedicteerd door activisten en feitelijk een herbezinning behoeven. Ik zou er wel een paar weten.