Dat is de titel van mijn nieuwste column op investmentofficer.nl en bnr.nl.
Hier is de tekst:
Zo lang er statistieken over bestaan zijn er nog nooit zoveel vacatures geregistreerd in verhouding tot de omvang van de beroepsbevolking als nu. CPB-baas Pieter Hasekamp en zijn collega Bas Scheer (H&S) publiceerden afgelopen week een beschouwing over de krappe arbeidsmarkt.
Feitelijk komen H&S tot dezelfde conclusie die mijn opvolgster bij ABN AMRO, Sandra Phlippen, al veel eerder, en volgens mij als eerste in het publieke debat trok: “we hebben niet te weinig mensen, maar we hebben te veel banen”. Ik wil dit graag nuanceren door ervan te maken “…te veel nutteloze banen”. De vraag is wat eraan te doen is en waarom de markt deze onevenwichtigheid niet oplost.
Twee prangende vragen
De problematiek van de arbeidskrapte kan mijns inziens daarom in twee prangende vragen worden samengevat. Ten eerste: hoe krijgen we in de publieke sector voldoende mensen in banen die voorzien in daadwerkelijke of de meest dringende behoeftes? En ten tweede: hoe krijgen we in de marktsector mensen naar de banen met de hoogste arbeidsproductiviteit?
Een deel van het antwoord ligt ongetwijfeld in het verscherpen van de concurrentie en het verbeteren van de marktwerking. Bedrijven met te veel marktmacht kunnen hun gebrek aan efficiency, dat zich vertaalt in het bestaan van ‘bullshit banen’ in zulke bedrijven, afwentelen op hun klanten. Verder, betaal, zowel in de publieke als de marktsector naar schaarste en arbeidsproductiviteit, niet naar opleidingsniveau en vastgeroeste salaristabellen. Een ander deel ligt ongetwijfeld in het kritisch bezien van werkzaamheden.
H&S formuleren zorgvuldig, maar zijn helder in hun aanbeveling dat “de arbeidsvraag in de collectieve sector mogelijk kan worden verkleind, bijvoorbeeld door versimpelen van complexe wet- en regelgeving.” Helemaal eens, al lijkt dit vechten tegen de bierkaai.
Het kopen van een woning
Onlangs kocht ik voor het eerst sinds 1999 een andere woning en ik ben bezig mijn huidige appartement te verkopen. Dat is anno 2024 een compleet andere ervaring dan 25 jaar geleden. De vereiste documentatie is nu een veelvoud van toen. De notaris moet voldoen aan de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Er gaan diverse e-mails op en neer, waarna ik de gevraagde informatie aanlever. Iemand op het notariskantoor beoordeelt dat waarschijnlijk en stopt het in het dossier. Ik verwacht geen problemen want ik doe niet aan witwassen of terrorisme. De Wwft leidt in ons land wel tot krankzinnige ontwikkelingen. In 2020 meldden alle poortwachters samen ruim 700.000 ongebruikelijke transacties bij de Financial Intelligence Unit. Dat was al een veelvoud van wat in andere landen wordt gemeld. Toch moesten banken grote bedragen betalen als schikking voor hun kennelijk tekortschietende aanpak op dit gebied. Er loopt zelfs al vanaf 2021 een strafrechtelijk onderzoek naar de rol van enkele bankbestuurders. Niet geheel verrassend is het aantal gemelde ongebruikelijke transacties vervolgens fors gestegen. In 2022 tot ca. 1,9 miljoen. Wat de mankracht die hiermee gepaard gaat ons oplevert, is onduidelijk. Niemand die het toetst of afweegt. Een initiatief om de kosten van dit circus wat te beperken door onderzoek van banken met elkaar te delen is onlangs gestrand i.v.m. zorgen op het gebied van de privacy, ook zo’n heerlijk terrein voor complexe regelgeving.
Voor de verkoop van mijn appartement moet ik verplicht een energielabel aanvragen. Nou ja, ik moet iemand inhuren, kosten: een kleine €200. Het werd een ‘F’. Wat dat toevoegt, vraag ik mij af. Nagenoeg alle informatie die in het rapport wordt opgesomd is voor potentiële kopers simpel waarneembaar of makkelijk te achterhalen. Er gaan nu stemmen op om een klimaatlabel verplicht te stellen. Wat gaat dat in hemelsnaam toevoegen? Nog een voorbeeld. Per 1 juli gaat de CO₂-registratieverplichting in voor bedrijven met meer dan 100 werknemers. Bij die bedrijven zullen mensen de lijstjes moeten opstellen, controleren en overdragen aan een controlerende overheidsinstantie waar mensen die lijstjes weer zullen registreren en controleren. Zou het niet beter zijn als al die mensen in de zorg of het onderwijs zouden gaan werken?