Dit is de titel van mijn column deze week op investmentofficer.nl en bnr.nl.
Hier is de volledige tekst.
Frank Elderson, de Nederlandse bestuurder van de ECB, ligt onder vuur. Hij zou hebben gezegd dat personeelsleden van onze centrale bank moeten worden ‘geherprogrammeerd’ als ze het groene beleid van de ECB, dat zich vooral richt op klimaat, niet steunen. Dit woordgebruik maar vooral de strekking erachter zijn verbijsterend.
Ik stel twee vragen. Moet de ECB klimaatbeleid voeren en kun je ergens werken als je de strategie van die instelling niet steunt?
Toen de ECB werd opgericht, kreeg zij als taak te zorgen voor prijsstabiliteit. Omdat je inflatie altijd de kop in kunt drukken door de economie rücksichtslos in een recessie te duwen, werd daaraan toegevoegd dat de ECB ook het EU-beleid in brede zin zou moeten steunen. Dat is een vage formulering. De ECB gebruikt die nu als rechtvaardiging voor een eigen klimaatbeleid.
Ik begrijp er helemaal niets van. De EU heeft veel beleidsdoelstellingen. Waarom zou de ECB klimaat tot hoogste prioriteit maken? Waarom niet digitalisering? Of iets anders, of alles tegelijk? Belangrijker nog is dat die vage toevoeging aan de doelstelling van de ECB nooit bedoeld is om zulk specifiek beleid te voeren. De vroege bestuurders van de ECB begrepen dat en beperkten zich tot prijsstabiliteit. Wat nu gebeurt, is een geitenpaadje van een spitsvondige jurist om een persoonlijke hobby te beoefenen. Daar is kennelijk ruimte voor nu een politica, net als Elderson een juriste, de bazin is van de centrale bank. Maar het personeel heeft er kennelijk problemen mee.
Niet voor het eerst
Het is overigens niet voor het eerst dat het ECB-bestuur onder druk komt van de eigen medewerkers. Onlangs nog bleek uit een enquête van de vakbond dat het ECB-personeel zeer ontevreden is over Lagarde. Toen ze ernaar werd gevraagd tijdens een persconferentie zei ze dat de ECB zelf ook onderzoek doet naar de tevredenheid van medewerkers en dat daaruit blijkt dat het wel goed zit. Met andere woorden, ze trok de resultaten van de enquête van de vakbond in twijfel. Herkenbaar gedrag. Als de cijfers een econoom niet bevallen, beweert die gewoon dat de cijfers niet kloppen. Zo gaat Lagarde dan misschien toch geleidelijk steeds meer op een econoom lijken. Dat dan weer wel.
Het is opmerkelijk te zien hoe sommige mensen van mening veranderen. In december 2019 organiseerde ik een seminar bij mijn afscheid van ABN AMRO. Klaas Knot was een van de sprekers, mijn opvolgster de moderator. Zij vroeg Knot wat DNB en de ECB deden aan klimaatverandering. Knot antwoordde netjes dat het mandaat van de ECB zich beperkt tot prijsstabiliteit. Klimaatbeleid is iets voor de politiek, voegde hij eraan toe. Mijn opvolgster herhaalde de vraag een aantal keer in steeds andere bewoordingen. Knot gaf geen krimp, maar raakte geleidelijk steeds meer geïrriteerd. Ruim vier jaar later zit hij er duidelijk anders in. Is dat voortschrijdend inzicht, een kwestie van ‘if you can’t beat them, join them’, of een strategische actie ten behoeve van het eigen loopbaanperspectief?
Laat je niet in een heropvoedingskamp zetten
Dan rijst de vraag of je kunt werken voor een club waarvan je de strategie niet steunt. In de meeste rollen in zo’n organisatie kan dat makkelijk. En laten we realistisch blijven, iedereen moet eten, iedereen heeft een inkomen en dus een baan nodig. Maar als je bazen je dwingen om een bepaalde overtuiging over te nemen, zoals Elderson lijkt te doen, wordt het wat anders. Ook als je niet wordt gedwongen kan je positie oncomfortabel worden.
In 2019 koos ABN AMRO, mijn toenmalige werkgever, ervoor om duurzaamheid tot hoogste strategische prioriteit te maken. Ik heb niets tegen duurzaamheid, sterker nog, ik ben fervent voorstander van een betere wereld. Maar ik vond duurzaamheid als belangrijkste strategie voor de bank niet geschikt en was het pertinent oneens met sommige keuzes die in dat kader werden gemaakt. In mijn rol als hoofdeconoom vond ik het een probleem. Voor mij was het een belangrijke reden om op te stappen. Als zzp-er doe ik nu onder andere advieswerk, ben ik huiseconoom bij BNR en schrijf ik columns. Minder prestigieus en minder goed betaald, maar ik ben zeer content met mijn huidige werkzaamheden en erg blij dat ik mijn ziel in ieder geval niet heb verkocht.