- China lijkt weer op gang te komen, maar dat zal met horten en stoten zijn
- Bedrijvigheid in de eurozone zakt in terwijl inflatie verder terugloopt
- VS economie krijgt een ongekende oplawaai
- Kijktip voor als u Netflix zat bent
Dat de bedrijvigheid overal min of meer ingestort is, is genoegzaam bekend. De vraag is nu hoe sterk de boel instort en hoe het herstel eruit ziet. Sommige cijfers zie er nog redelijk uit. Maar ik vermoed dat we momenteel te kampen hebben met het probleem dat sommige gepubliceerde cijfers betrekking hebben op, of zijn verzameld voordat we onze economie deels op slot gooiden. Als je kijkt naar de meest recente gegevens uit Europa en de VS kan je niet anders dan concluderen dat die uiterst zorgelijk zijn.
Aangezien China de eerste grote economie was die door het virus werd getroffen, was het ook het land waar de eerste lockdown werd doorgevoerd. Dat is ook in de economische cijfers terug te vinden. Cijfers over industriële productie, detailhandelsomzetten etc. lieten zien dat de bedrijvigheid in China een enorme optater kreeg in februari. Dat was bijvoorbeeld ook goed te zien in de cijfers over het ondernemersvertrouwen. Schommelden de reeksen voor de industrie en de dienstensector iets boven de 50 in de maanden voor het virus toesloeg, de NBS PMI voor de dienstensector donderde in februari naar een ongekend laag niveau van 29,6, die voor de industrie naar 35,7. Maar in maart hebben beide indices zich krachtig hersteld: 52.3 voor de dienstensector, 52,0 voor de industrie. De cijfers van de rivaliserende Caixin reeksen waren wat minder uitbundig, maar schetsen hetzelfde beeld van herstel. De Caixin reeks voor de dienstensector bleef wel opvallend achter bij die van de NBS en bleef steken op 43,0 in maart, na 26,5 in februari. Het verschil tussen beide bronnen, de NBS en Caixin, is dat de NBS meer grote bedrijven ondervraagt en dus daarmee overheidsbedrijven terwijl de nadruk bij Caixin wat meer ligt op kleine bedrijven en daarmee de particuliere sector. Het achterblijven van de Caixin reeksen laat dan wellicht zien hoezeer de overheid zich inspant om bedrijven weer aan het werk te krijgen. Of het kan zijn dat kleinere bedrijven zwakker zijn. De onderstaande grafiek laat de reeks van de NBS zien voor de industrie. De vergelijking met 2008/09 is interessant. Toen ging het allemaal veel geleidelijker. De Chinese economie lijkt een V-vormig herstel te beleven. Toch zou ik voorzichtig zijn met een dergelijke conclusie. De details van de diverse rapporten was nou niet direct om laaiend enthousiast over te worden. Nieuwe orders blijven dalen en exportorders helemaal. De Chinese fabrieken kunnen misschien wel weer aan de gang gaan, het probleem is nu dat hun klanten in de VS en Europa behoorlijk zijn stilgevallen. Je moet vrezen dat de mondiale economie op dit moment net zo sterk is als de zwakste schakel.
Bedrijvigheid in de eurozone zakt in terwijl de inflatie afneemt Ook in Europa beginnen de cijfers over de terugval in de bedrijvigheid inmiddels door te sijpelen. De ‘Economic Sentiment Index’ voor de eurozone van de Europese Commissie daalde van 103,4 in februari naar 94,5 in maart. Dat is nog altijd een redelijk fatsoenlijk niveau zoals de grafiek hieronder laat zien, maar het was wel de grootste daling in één maand ooit gemeten. Je moet vrezen dat deze indicator de komende tijd nog een behoorlijke smak naar beneden gaat maken.
De inflatie in de eurozone is in maart verder gedaald. De HICP lag nog maar 0.7% hoger dan een jaar eerder. Dat was 1,2% in februari. Het grootste deel van die daling kwam voor rekening van de gedaalde olieprijzen. De kerninflatie, waarbij onder andere energie en voedsel buiten beschouwing worden gelaten, bedroeg 1,2% j-o-j, tegen 1,3% in februari. Producentenprijzen dalen al een tijdje. Die daling versnelde in februari tot -1,3% j-o-j, na -0,5% in januari. De disinflatie in de pijplijn neemt dus verder toen. Het is daarom te verwachten dat de inflatiecijfers de komende tijd verder zullen dalen en dus verder van de doelstelling van de ECB verwijderd raken. Of dat erg is, kun je over twisten. Zeker is dat de ECB zich er zorgen over zal maken.
Op weg naar hyperinflatie zoals Zimbabwe en Venezuela?
Ik krijg de laatste tijd van diverse kanten de vraag of het buitengewoon agressieve monetaire en budgettaire beleid niet tot hoge inflatie zal leiden. Voorlopig lijkt het mij uitgesloten. De ongekend diepe recessie waar we aan begonnen zijn is geen achtergrond waartegen zich snel inflatie zal ontwikkelen. Iemand stelde mij de vraag waarom dat in landen als Zimbabwe en Venezuela wel gebeurd was na agressief ruim monetair beleid. Het antwoord is dat totaal wanbeleid in die landen eerst de productiecapaciteit danig heeft vernietigd. Als er dan geen brood meer op de plank ligt in de winkels en je draait vervolgens de geldkraan open, is hyperinflatie onvermijdelijk. Wij doen er nu juist alles aan om de productiecapaciteit in stand te houden.
VS economie aan het begin van een enorme oplawaai
De Amerikaans economie ‘sluit de rij’ van grote economieën wat betreft de pandemie en het beperken van de bedrijvigheid. Het door het Institute for Supply Management gemeten ondernemersvertrouwen in de industrie daalde in maart slechts tot 49,1, van 50,1 in februari. Maar dat is zeker een geflatteerd beeld dat te maken zal hebben met het tijdstip waarop de enquêtes zijn ingevuld. Ook zit er in deze cijfers waarschijnlijk een belangrijke vertekening. Als leveranties van toeleveranciers trager worden wordt dat in de rekensystematiek gezien als een gevolg van krachtige vraag en dat heeft een positieve invloed op het totaalcijfer. Het is echter waarschijnlijk dat de toegenomen leverantieperiodes te maken hadden met problemen in de supply chains. Een teken van zwakte dus, niet van kracht.
Omdat maandcijfers op dit moment niet veel zeggen en afhankelijk zijn van het meetmoment heeft de New York Fed een reeks geconstrueerd over de bedrijvigheid op weekbasis. Inputs zijn weekcijfers over detailhandelsomzetten, aanvragen voor werkloosheidsuitkeringen, cijfers van uitzendbureau’s, een wekelijkse enquête onder 1500 consumenten, de wekelijkse schattingen van staalproductie, electriciteitsverbruik en benzine en dieselverkopen. De resulterende Weekly Economic Index is hieronder weergegeven. Die is zo gecalibreerd dat het een zeer goede fit heeft met industriële pruductie en groei van het bbp. De boodschap is pijnlijk duidelijk. Hoewel de beperkende maatregelen ter beteugeling van het coronavirus in de VS de komende tijd nog wel zullen worden aangehaald, is al sprake van een zeer forse en abrupte daling. Dat gaat echt niet veel beter worden de komende tijd, vrees ik.
In mijn wekelijkse column op www.fondsnieuws.nl schreef ik al eerder over de aanvragen voor werkloosheidsuitkeringen. Daarover worden wekelijks cijfers gepubliceerd. Tot in de week van 7 maart was er nog niets aan de hand en bedroeg het aantal aanvragen iets meer dan 200,000. In de week tot 14 maart steeg het aantal naar 282.000. De week tot 21 maart liet een gigantische sprong zien naar 3.307.000 en in de laatste week waarover cijfers zijn gepubliceerd, die tot 28 maart, sprong het aantal naar 6.648.000. Ik weet niet of al die mensen ook werkelijk werkloos zijn geworden en als zodanig worden geteld. Maar als dat zo is (en dat zou je toch verwachten) betekent dat dat er in de laatste twee weken bijna 10 miljoen mensen hun baan hebben verloren. In februari bedroeg de totale werkgelegenheid in de VS 158,7 miljoen. Meer dan 6% van alle banen zij in twee weken tijd dus verdwenen!!! 6%!!!, in twee weken tijd!!! Terwijl er nog stringentere maatregelen zijn te verwachten. Dit is werkelijk ongekend.
Vandaag werden ook de maandelijkse werkgelegenheidscijfers gepubliceerd, de ‘non-farm payrolls’ voor maart. Bedacht dient te worden dat het meetmoment voor deze cijfers in de week van 13 maart lag. Dat was dus de week waarin de aanvragen voor werkloosheidsuitkeringen stegen van 211.000 naar 282.000. Mede daarom waren de verwachtingen onder economen nogal gematigd. Een paar honderd duizend in de min voor de non-farm payrolls, was de consensus. Maar het banenverlies bedroeg toch al 701.000. In de crisis van 2008/09 werd een miljoen in een maand net niet gehaald. Je kunt met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid voorspellen dat de oude record hier in april moeiteloos gebroken gaan worden.
Bottom line
De wereldeconomie krijgt dit jaar een ongekende optater. Dat is begonnen in China. Het lijkt erop dat de bedrijvigheid daar weer op gang komt. Daarbij zal de terugval elders in de wereld een forse handicap zijn. We moeten ook niet vergeten dat de lockdown zoals die in China is doorgevoerd en hardhandig werd gehandhaafd veel strikter was dan wat we in Europa en de VS zien.
Ik denk dat de terugval in bedrijvigheid in Europa en de VS nog veel ernstiger is dan de meeste economen momenteel denken. Ik hoop echt dat ik ongelijk heb, maar een eerste analyse van recente cijfers biedt weinig reden voor optimisme.
Kijktip
Mijn vrouw en ik zijn het Netflixen een beetje zat. We hebben een alternatief gevonden. Het is dan inmiddels al wel laat op de avond, maar de persconferenties van Donald Trump zijn het kijken waard. Wat je ook van de man vindt. Hoe hij zich presenteert als de redder des vaderland ndat hij de gevaren van het virus lang heeft ontkend is fascinerend. Trouwens, de persconferenties van Andrew Cuomo, de gouverneur van de staat New York, zijn ook de moeite waard.