Vandaag mocht ik een column in De Telegraaf verzorgen.
Hier is de tekst nog een keer
Inflatie omlaag brengen prioriteit
INTRO:
De economie stevent af op een recessie. Het klinkt alarmerend en dat is het ook. Econoom Han de Jong vraagt zich af wat het precies betekent, hoe het zover is gekomen, wat beleidsmakers kunnen doen en of er ook positieve kanten zijn.
Je kunt discussiëren over wat een recessie nu precies is. Laten we het houden op een wat langere periode waarin de economie krimpt. Een recessie doet pijn. Mensen verliezen hun baan, bedrijven gaan failliet en vermogen verdampt vaak.
De economie kan door tal van oorzaken krimpen. De recessie waar we nu op af lijken te koersen wordt primair veroorzaakt door de torenhoge inflatie. Die holt de koopkracht uit.
Minder kopen
Hoewel mensen enige tijd zullen putten uit spaargeld is een daling van de bestedingen uiteindelijk onvermijdelijk als de inflatie hoger blijft dan de loonstijgingen. In juni zijn de detailhandelsomzetten in ons land al met ruim 6% in volume gedaald ten opzichte van juni vorig jaar. Een veeg teken.
De oorlog, de logistieke verstoringen in de wereld en de arbeidsschaarste vergroten de economische uitdagingen.
Centrale banken valt hier veel te verwijten. Toegegeven, een deel van de huidige inflatie was niet te voorkomen. Die komt van buiten. Maar toen helder was dat vraag en aanbod naar goederen en diensten door de lockdowns en de heropening niet meer in evenwicht waren, hadden centrale banken moeten optreden. Dan was de inflatie waarschijnlijk lager gebleven, was het koopkrachtverlies minder groot geweest en een recessie minder waarschijnlijk.
Anders
De huidige situatie wijkt op diverse punten af van veel eerdere recessies. Aan de positieve kant zij opgemerkt dat we deze recessie beginnen met een grote arbeidsschaarste. De noodsteun van de laatste jaren heeft bedrijven overeind gehouden die eigenlijk niet levensvatbaar zijn. Mensen die hun baan verliezen wanneer die bedrijven alsnog omvallen, vinden mogelijk snel een andere arbeidsplek. Zo kunnen de stijging van de werkloosheid en de pijn die dat veroorzaakt wellicht beperkt blijven.
Daar staat een aantal negatieve zaken tegenover. Ten eerste wordt een aanzienlijk deel van de inflatie veroorzaakt door internationale ontwikkelingen, zoals de gestegen gasprijzen. Het is daardoor volstrekt onduidelijk of en hoe snel we die inflatie onder controle krijgen. Een snelle daling is overigens niet onmogelijk, want die is afhankelijk van de energieprijzen.
Ten tweede treffen de snel stijgende prijzen alle landen in de wereld min of meer tegelijk. Daardoor zal ook een recessie zich in veel landen tegelijkertijd voordoen. Zo kunnen wij ons niet aan andere economieën optrekken en zij niet aan ons. Dat bemoeilijkt het herstel.
En ten derde moeten beleidsmakers prioriteit geven aan het onder controle brengen van de inflatie. Zo lang dat niet is gelukt is er nauwelijks ruimte om de bedrijvigheid aan te zwengelen met extra overheidsuitgaven of renteverlagingen.
Kwetsbaren
Sommige economen voorspellen dat de aanstaande recessie mild zal zijn. Dat kan, maar het lijkt me vooral wishful thinking. De situatie is onvoorspelbaar. Grote, generieke steunmaatregelen zijn momenteel ongepast. De overheid moet echter wel de meest kwetsbaren beschermen. Het beeld van actieve betrokkenheid zal positief zijn voor het imago van de overheid, sowieso geen overbodige luxe.